Władysław
Eugeniusz Sikorski
Urodził się w 1881 roku i żył do roku 1943.
Zmarł, gdy miał 62 lata. Polski mąż stanu, polityk, generał. W 1908
został współzałożycielem Związku Walki Czynnej, a dwa lata później prezesem
utworzonego we Lwowie Związku Strzeleckiego. Od 1905r. był członkiem
Związku Odrodzenia Narodu Polskiego, a od 1910r. należał do Polskiego
Stronnictwa Postępowego.
W 1912 był referentem spraw wojskowych w Komisji
Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, następnie
sekretarzem generalnym tejże Komisji. Lata 1914-1916 to czas, kiedy
Sikorski był szefem Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu
Narodowego. W latach 1916-1917 zostaje szefem Krajowego Inspektoratu Zaciągu.
Następnie był dowódcą obozu ćwiczebnego Polskiej Siły Zbrojnej w Zambrowie.
Od września 1917 do lutego 1918 pełnił funkcję dowódcy Uzupełnień
Polskiego Korpusu Posiłkowego. Po tym został internowany przez Austriaków.
W maju 1918 przybył do Lwowa, gdzie
zorganizował stację zborną wysyłającą byłych legionistów i żołnierzy
austriackich - Polaków do Królestwa. Od listopada 1918 w Wojsku
Polskim został Mianowany przez Radę Regencyjną na szefa sztabu w dowództwie
w Galicji, uczestniczył w obronie Przemyśla przed Ukraińcami.
1919 walczył w obronie Lwowa i dowodził
grupą operacyjną na froncie polsko-ukraińskim na linii Zbrucza. Brał
udział w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. dowodząc 5 Armią
w bitwie warszawskiej, następnie 3 Armią toczącą ciężkie
walki w rejonie Zamościa z Armią Konną S.M. Budionnego. W
latach 1921-1922 był szefem sztabu generalnego, a w latach 1922-1923
premierem i ministrem spraw wewnętrznych.
15 III 1923 rząd Sikorskiego doprowadził
do uznania polskich granic wschodnich przez Konferencję Ambasadorów. W
latach 1923-1924 był generalnym inspektorem piechoty. Od 1924-1925 został
ministrem spraw wojskowych w gabinecie S. Grabskiego. Zlecił
opracowanie pierwszych planów operacyjnych i mobilizacyjnych,
rozbudowy marynarki i lotnictwa oraz przemysłu zbrojeniowego.
Walczył z J. Piłsudskim o wpływy
w wojsku.Został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu VI Lwów w 1925
roku. W czasie przewrotu majowego 1926 nie zaangażował się po żadnej
ze stron. W 1928 został odwołany ze stanowiska dowódcy Okręgu Korpusu
w związku z zatargami z J. Piłsudskim.
Do 1939 pozostał "generałem do
dyspozycji" ministra wojny. Przebywał przeważnie we Francji, gdzie
odbywał intensywne studia wojskowe. Był przeciwnikiem politycznym obozu
sanacji. W 1936 wspólnie z I.J. Paderewskim i J. Hallerem
doprowadził do porozumienia polskich stronnictw centrowych (tzw. Front
Morges). Inicjował założenie Stronnictwa Pracy.
W 1939 wystosował raport do marszałka
E. Rydza-Śmigłego z prośbą o przydział wojenny, którego
nie otrzymał. Udał się do Francji, gdzie 28 IX 1939 objął dowództwo
armii polskiej tworzonej we Francji. W dwa dni później desygnowano
Go na premiera Rządu Rzeczpospolitej Polskiej na emigracji, w którym
objął także tekę ministra spraw wojskowych.
W 7 XI 1939 mianowany został Naczelnym
Wodzem i Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. W listopadzie
1939 powołał Związek Walki Zbrojnej. Po kapitulacji Francuzów walcząca
wspólnie z nimi 84-tysięczna armia polska utraciła ok. 2/3 stanu
osobowego.
Działalność Sikorskiego w czasie
II wojny światowej
5 VIII 1940 Sikorski podpisał umowę w sprawie odbudowy armii
polskiej w Wielkiej Brytanii. Wiosną 1941 wyjechał do Stanów
Zjednoczonych i Kanady w celu uzyskania pomocy materialnej i wojskowej.
Po napaści Niemiec na ZSRR, 30 VII 1941 zawarł układ z rządem
radzieckim normujący stosunki dwustronne i układ dodatkowy w sprawie
utworzenia armii polskiej w ZSRR. Treść układu nie precyzująca
przebiegu polskiej granicy wschodniej stała się przyczyną kryzysu rządowego
i powstania silnej opozycji.
Odkrycie grobów katyńskich doprowadziło
23 IV 1943 do całkowitego zerwania przez rząd radziecki napiętych już
wcześniej stosunków dyplomatycznych z rządem polskim. Sikorski
zginął w katastrofie lotniczej 4 VII 1943 w Gibraltarze,
powracając z inspekcji wojsk na Środkowym Wschodzie. Przyczyn
katastrofy nie wyjaśniono do chwili obecnej. Pochowany na cmentarzu
polskich lotników w Newark, w Wielkiej Brytanii.
17 IX 1993 jego prochy przeniesiono na
Wawel. Autor publikacji z zakresu wojskowości i polityki,
m.in.: O polską politykę państwową. Umowy i deklaracje z okresu
pełnienia urzędu prezesa Rady Ministrów 18 XII 1922 - 26 V 1923
(1923), Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-radzieckiej wojny
1920 roku (1928), Przyszła wojna - jej możliwości i charakter
oraz związane z nimi zagadnienia obrony kraju (1934).