Rodzaje rymów
Wysłano dnia 31-01-2005 o godz. 20:20:43 ( odsłon)
Temat: Język polski
|
M_D napisał "Rodzaje rymów
Rym to powtórzenie takich samych (lub zbliżonych) układów głoskowych w zakończonych dwóch (lub więcej) wersów, przyjęte jako zasada organizacji brzmieniowej wiersza.
W POEZJI POLSKIEJ RYM JEST ŚCIŚLE ZWIĄZANY Z AKCENTEM. DLATEGO TEŻ MOŻEMY WYRÓŻNIĆ:
rymy żeńskie (najczęstsze): posługujące się akcentem paroksytonicznym (czyli na przedostatnią sylabę), np. moda - uroda, występują w wierszu sylabicznym,
rymy męskie: posługujące się akcentem oksytonicznym (na ostatnią sylabę), np. sąd - błąd, dłoń - skroń, występują w wierszu sylabotonicznym,
rymy daktyliczne (bardzo rzadko występujące), posługujące się akcentem proparoksytonicznym (na trzecią sylabę od końca), np. chodziłbyś - zrobiłbyś, przezroczysta - ognista, zakochać - rozszlochać.
W ZALEŻNOŚCI OD MIEJSCA WYSTĘPOWANIA WYRÓŻNIAMY:
rymy końcowe – występuje w zakończeniu wersów,
rymy wewnętrzne – wiąże wyrazy wewnątrz wersu, np.
-lipy maja pachy
a pachy zapachy.
Dzwonię do Lu, Miron Białoszewski
rymy inicjalne – występują bardzo rzadko, jest to rym na początku wersu.
INNE RODZAJE RYMÓW:
rym asonansowy – oparty na powtórzeniu układu tych samych samogłosek, np.
Wzrok mówi: to jest ciało. Umiejętność
Rozróżniania poprawia: to meteor.
Komu wierzyć? Czy zmysłów drżących tętnom,
Czy algebrze, czy kaznodziejom?
Gazela o Jedynym, Józef Łobodowski
rym banalny – inaczej: częstochowski, odwołuje się do wyeksploatowanych zestawień słów, niekiedy żartobliwie, np.
Mowa – majowa, słowa – jak wiosna,
Toczy się nowa składnia radosna.
Składnia, Julian Tuwim
rym bogaty – rym, który w przestrzeni rymowej zawiera więcej niż jedną spółgłoskę, np.
W jakiej wodzie smażyć trunek,
Po jakie brać zioła szczypcie,
Ale na końcu w post-skrypcie
Taki dodano warunek (…)
Tukaj, Adam Mickiewicz
rym dokładny – inaczej: pełny, który polega na całkowitej współdźwięczności układów głoskowych, np.
Poznaliśmy się lepiej nawzajem,
I byliśmy przyjaciele.
On zawsze milczał swoim zwyczajem,
I ja mówiłam niewiele.
Dudarz, Adam Mickiewicz
rym głęboki – rym, który rozszerza przestrzeń współdźwięczności, np.
W jednej karecie doktor, felczer i z kuchmistrzem.
W drugiej fryzjer, pasztetnik, piwniczny z rachmistrzem.
Podróż pańska, Ignacy Krasicki
rym gramatyczny – rym, który polega na współdźwięczności, będącej konsekwencją jednakowych końcówek gramatycznych, np.
a czy wiecie, gdzie byłem,
gdzie się tego uczyłem?
Częstochowskie wiersze, Cyprian Norwid
rym niedokładny – inaczej: przybliżony, polegający na współdźwięczności przybliżonej, np.
Jeśli katedra Norte – Dame mnie oszałamia,
Gdy ją oglądam w nocy,
To stokroć bardziej drżę, gdy mam zamiar
Kobiet wyśpiewać oczy.
Jeśli katedra…, Konstanty Ildefons Gałczyński
rym niegramatyczny – rym, który nie opiera się na identyczności końcówek gramatycznych, np.
Braterstwa ogniwem spięci,
Zdejmijmy z serca zasłonę,
Otwórzmy czucia i chęci,
Święte, co tu objawione.
Pieśń, Adam Mickiewicz
rym parzysty – wiąże sąsiadujące wersy według następstwa: aa bb, np.
Dzwonki razu jednego świegotały z wieży
Do dzwona, który w piasku pod kościołem leży:
„Widzisz bracie, choć mniejsi, jak śpiewać umiemy;
Cóż tobie po wielkości, gdy Głuch i niemy?”
Dzwon i dzwonki, Adam Mickiewicz
rym okalający – występuje w wersie początkowym i końcowym, zwykle o następstwie abba, np.
W kraju wiosny, pomiędzy rozkosznym sady,
Uwiędłaś, młoda różo! Bo przeszłości chwile,
Ulatując od ciebie jak złote motyle,
Rzuciły w głębi serca pamiątek owady.
Grób Potockiej, Adam Mickiewicz
rym przeplatany – wiąże co drugi wers jakiegoś utworu w następującym układzie: abab…, np.
Jak na wpół mityczny daniel, tur
W głębiach nafty zabalsamowany
Wraca w dziejach stary, ludzki spór,
Otwierając się zakrzepłe rany (…).
Dzieje, Mieczysław Jastrun
rym rzadki – inaczej wyszukany, polegający na współdźwięczności wyrazów używanych rzadko, niekiedy egzotycznych, np.
Lubicie kamelie
-Ofelie?
Powinowactwo cieni i kwiatów zmierzchu, Wincenty Brzozowski
rym ubogi – rym o minimalnej przestrzeni współdźwięczności, np.
Las płacze, ziemia płacze,
Świat cały w ogniu drży…
W dwóch wrogich sobie szańcach
Stoimy – ja i ty.
Ta, co nie zginie, Edward Słoński
Przygotowała Monika Dziadek
"
|
|
| |
Wynik głosowania: 4.5
Głosów: 2
| |
|
